Tia UV có trong ánh nắng mặt trời là một trong những tác nhân chính gây tổn thương và hủy hoại làn da của chúng ta. Vậy tia UV là gì? Cách thức hoạt động và tác động của chúng đến da như thế nào?
1. Tia UV là gì? Phân loại các tia UV?
Tia cực tím hay tia tử ngoại, tia UV (từ tiếng Anh Ultraviolet) là sóng điện từ có bước sóng ngắn hơn ánh sáng nhìn thấy nhưng dài hơn tia X. Phổ tia cực tím có thể chia ra thành tử ngoại gần (có bước sóng từ 380 đến 200 nm) và tử ngoại xạ hay tử ngoại chân không (có bước sóng từ 200 đến 10 nm).
Tia UV có 3 loại, tương ứng với 3 bước sóng khác nhau.
TIA UVA
- Tia UVA là tia sáng có bước sóng dài từ 315 - 400 nm và gần như xuất hiện bất cứ nơi nào có ánh sáng mặt trời, kể cả khi thời tiết âm u nhiều mây. Tia UVA chiếm 95% số lượng tia UV đến được mặt đất.
Tia UVA có khả năng xuyên qua cửa kính, áo khoác, khẩu trang, hoạt động mạnh mẽ từ lúc mặt trời mọc đến khi mặt trời lặn.
Chúng ta hoàn toàn không cảm nhận được sức nóng của tia này, nhưng nó lại có khả năng thâm nhập sâu vào tầng hạ bì của da, giải phóng ra các gốc tự do, và gây biến đổi tế bào: nám, tàn nhang, phá hủy liên kết Collagen khiến da nhanh chóng lão hóa.
+ Lão hoá do ánh sáng: sự thay đỗi trong cấu trúc của sợi elastin và collagen, khiến da mất đi độ đàn hồi và kích thích nếp nhăn xuất hiện
+ Không dung nạp ánh nắng: thường được nhắc đến dưới các dạng kích ứng với ánh nắng mặt trời (mẩn đỏ, ngứa, phát ban,..)
+ Rối loạn sắc tố da (nám, đốm nâu)
+ Ung thư da
TIA UVB
- Tia UVB là tia sáng có bước sóng từ 280 - 315 nm và là tác nhân trực tiếp tấn công tầng biểu bì của da, gây ra hàng loạt tổn hại cho làn da như khô nẻ, sạm nám, tàn nhang, đồi mồi, kích ứng, cháy nắng, bỏng rát da.
Nếu để tình trạng cháy nắng diễn ra lâu và thường xuyên, tia UVB sẽ ảnh hưởng đến lớp đáy tầng biểu bì, sinh ra các tế bào hỏng và làm tăng 50% nguy cơ bị ung thư da.
Chúng ta có thể cảm nhận được sức nóng và cường độ hoạt động mạnh mẽ nhất của tia UVB từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Tia UVB chiếm 5% số lượng tia UV còn lại đến được mặt đất.
Mặc dù không xuyên qua da như tia UVA, nhưng tia UVB rất mạnh: Nó liên quan trực tiếp đến hiện tượng cháy nắng và những thay đổi có thể nhìn thấy khác trên bề mặt da, bao gồm cả sự đổi màu.
UVB phổ biến hơn ở vùng khí hậu có nắng hơn ở vùng khí hậu ít ánh nắng. Ánh sáng UVB (và ánh sáng UVA) được phản chiếu từ cát, nước và tuyết (80% tia UVB phản chiếu từ tuyết).
Khả năng gây hại của UVB phụ thuộc vào độ cao. Càng ở vị trí càng cao khả năng gây hại cũng cao hơn, đó là lý do tại sao người trượt tuyết và người leo núi cần kem chống nắng. Điều tương tự cũng đúng với ánh sáng UVA, với sự khác biệt là cường độ UVB cao hơn khi nó ở mức mạnh nhất.
TIA UVC
- Tia UVC là tia sáng có bước sóng từ 100 - 280 nm và có vùng năng lượng cao nhất. UVC là loại tia cực kì độc hại và có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến làn da và đôi mắt của chúng ta.
Tầng ozone trong bầu khí quyển đã ngăn chặn gần như toàn bộ tia này chiếu xuống mặt đất. Tuy vậy, với những khu vực tầng ozone suy yếu dần hoặc bị thủng, các bức xạ năng lượng cao của tia UVC vẫn có thể thâm nhập xuống bề mặt Trái Đất, dễ dàng gây ra các vấn đề trầm trọng đối với sức khỏe và gây ung thư da. Hiện nay các kem chống nắng chưa thể bảo vệ da khỏi tia này.
2. Các biện pháp bảo vệ da khỏi tia UV
Che đậy: Mặc quần áo có tác dụng chặn tia sáng mặt trời. Hãy thử kiểm tra bằng cách: Đặt bàn tay của bạn giữa một lớp quần áo và một nguồn sáng. Nếu bạn có thể nhìn thấy bàn tay của bạn qua lớp quần áo thì quần áo bạn đang mặc bảo vệ ít.
Sử dụng kem chống nắng: Hệ số chống nắng (SPF) có tác dụng chống khoảng 93% tia UV. Nếu bạn muốn chặn cả tia UVA và UVB để bảo vệ chống lại ung thư da. Hãy chắc chắn làm theo hướng dẫn ứng dụng trên chai.
Đội mũ: Một chiếc mũ rộng vành là lý tưởng nhất vì nó bảo vệ cổ, tai, mắt, trán, mũi và da đầu.
Sử dụng các sản phẩm hấp thụ tia cực tím: Kính râm không phải là đắt tiền, nhưng chúng có thể ngăn chặn 99 - 100 % bức xạ UVA và UVB.
Hạn chế tiếp xúc: Tia UV có cường độ mạnh nhất trong khoảng từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Nếu bạn không chắc chắn về cường độ của mặt trời, hãy thực hiện bài kiểm tra bóng: Nếu bóng của bạn ngắn hơn bạn, thì tia sáng mặt trời là mạnh nhất trong ngày.
Tham khảo Kem chống nắng PROTECTIVE CREAM SPF 50+ của SKEYNDOR có khả năng chống nắng và bảo vệ da toàn diện khỏi tia UVA và UVB, cho làn da khỏe mạnh dưới ánh nắng.
